Van opdrachtgevers krijg ik soms vragen over hoe het nou zit met de rechten van een video. Wat mag nou wel en wat niet met een video. En soms ook de vraag: ‘mogen wij het bronmateriaal ontvangen?’.
In deze blogpost meer toelichting over rechten, licenties, eigendom en afkoop.
De video die je bij een videomaker laat produceren is niet jouw eigendom.
De video die je bij een videomaker laat produceren is niet jouw eigendom. Je betaalt voor een video. Een eenmalig product en een eenmalige transactie.
De prijs is (meestal) gebaseerd op de ervaring, kennis en creativiteit van de videomaker, gecombineerd met de ‘hoeveelheid’ inspanning en kosten die verbonden zijn aan de productie.
Daarvoor krijg je dan een compleet eindproduct met daarbij het gebruiksrecht om de video te publiceren. Dat noemen we een licentie.
Een video wordt nooit het eigendom van de klant!
Licentie
De licentie bepaalt wat jij met deze video mag doen.
Hier bestaat soms onduidelijkheid over. Vooraf wordt niet goed afgesproken wat de licentie inhoudt. De aanname leeft dat je met een video alles mag doen wat je wilt en dat een video jouw eigendom wordt.
Maar dat is dus niet zo! Het is zelfs bij wet geregeld dat de maker eigenaar blijft en mag bepalen wat er met zijn werk gebeurt.
Voor mijn klanten gebruik ik in de algemene voorwaarden en in elke offerte de volgende ruime licentie:
“Na oplevering verkrijgt de opdrachtgever met het voldoen van de factuur, het recht om de geproduceerde video’s in licentie te gebruiken, voor onbeperkte tijd, wereldwijd en voor web en online. Het is niet toegestaan om de video opnieuw te monteren, te verknippen, aan te passen, beeld- en geluidsfragmenten in andere producties te gebruiken of om de video of fragmenten daarvan door te verkopen. De rechten van de film blijven altijd bij de videoproducent.”
Kortom: je mag een video online gebruiken, voor onbepaalde tijd, maar je mag de video niet aanpassen of beelden eruit knippen. En je wordt niet de eigenaar van de video.
Bronmateriaal
Daarmee hangt samen dat ook het bronmateriaal eigendom is en blijft van de videomaker. Wil je daar als opdrachtgever later nog iets mee doen dan moet je dat overleggen met de videomaker.
De volgende afspraak maak ik met opdrachtgevers over het bronmateriaal:
“De ruwe camerabestanden kunnen niet ter beschikking worden gesteld. Wel is het mogelijk om een selectie van originele clips te ontvangen om later zelf te gebruiken in andere producties. Hier wordt een vergoeding voor gevraagd i.v.m. de rechten van het beeldmateriaal en de tijd die nodig is om e.e.a. voor te bereiden. De vergoeding is afhankelijk is van het aantal en de lengte van de aangevraagde clips.”
De vergoeding is marktconform €50 per clip. Een clip is meestal een aantal seconde lang. Bij een groot aantal clips kan een offerte worden gemaakt met totaalprijs.
Ik selecteer altijd de clips die gebruikt kunnen worden. Mislukte clips haal ik eruit, daar heb je toch niets aan. En ik kijk alles zorgvuldig na. Er mogen bijvoorbeeld geen foutieve logo’s in beeld zijn, verkeerde handelingen of herkenbare personen etc. Tenslotte lever ik clips af in een videoformat dat op elke computer goed af te spelen is.
Maar het videomateriaal wordt niet je eigendom: je krijgt ook hier een licentie om het materiaal te mogen gebruiken voor een bepaalde tijd en een bepaald platform.
Waarom betalen?
Waarom moet je betalen voor ruw materiaal? Je hebt toch al betaald voor een film? Als videomaker leef ik van mijn werk. Video’s en videobeelden zijn mijn assets en mijn inkomen. Met het weggeven van beeldmateriaal geef ik ook de mogelijkheid op om inkomen te creëren. Door bijvoorbeeld later nog eens een montage voor je te maken, een extra video te knippen, een hermontage op te leveren etc.
En het kost mij gewoon veel tijd om ruw materiaal na te kijken, de goede takes te verzamelen en om te zetten naar een bruikbaar format.
En volgens de auteurswet blijft de videomaker toch eigenaar van alle gefilmde beelden.
Wat wil je er mee doen?
Ok, dan heb je de ruwe beelden maar wat ga je er vervolgens mee doen? In praktijk wordt er uiteindelijk maar weinig mee gedaan. Het is vaak heel veel en je moet een video editor in huis hebben om te monteren. Of gaat de stagiair er mee aan de slag om nog wat extra filmpjes te monteren?
Het is sneller, goedkoper en kwalitatief vaak beter om direct aan de videomaker zelf te vragen om een aanpassing of hermontage te maken met de beelden.
Afkopen
Rechten afkopen wordt wel eens geroepen. Maar dat is eigenlijk een zinloze term. Een werk blijft toch eigendom van de maker.
Buyout
Het is handiger om van een buyout te spreken. Voor een bepaalde tijd koop je dan de rechten zodat je een werk of productie kunt inzetten zonder dat je voor elk afzonderlijk gebruik moet betalen of toestemming moet vragen.
Vaak doe je een buyout bij stemacteurs. Of bij stockbeelden die dan voor een periode van een aantal jaar gebruikt mogen worden. Na deze periode moet er weer opnieuw betaald worden.
Tenslotte
Disclaimer: ik heb geen juridische achtergrond: de informatie in dit artikel heb ik overgenomen van andere websites en specialisten.
